Odpłata

 

 

Agnieszka Jeż jest absolwentką filologii polskiej oraz bałtyckiej na Uniwersytecie Warszawskim. Przez wiele lat była związana z branżą wydawniczą. Pracowała na stanowisku redaktorki i wydawczyni.

W 2016 r. zadebiutowała esejem o kuchni dwudziestolecia międzywojennego „Kuchnia dwudziestolecia. Co i jak jadano” oraz powieścią „Nie oddam szczęścia walkowerem” napisaną we współpracy z Pauliną Płatkowską. Autorka ma już na swoim koncie literackim kilka powieści obyczajowych, ale również cykl kryminałów o sierżant Wierze Jezierskiej. Współpracowała z wieloma wydawnictwami. Urodziła się i zdobywała wykształcenie w Warszawie, ale ma krakowskie i góralskie korzenie. Od dwudziestu lat mieszka w Sulejówku z mężem i trójką dzieci.

Sierżant Wiera Jezierska zostaje wezwana do włamania w domku letniskowym na Mazurach. Sprawa wydaje się być jedną z tych  nudnych i błahych, w końcu włamania są dość częstym procederem. Przybiera jednak nieoczekiwany obrót, gdy pod podłogą w sieni Wiera znajduje zwłoki zaginionego przed laty mężczyzny i rower. W toku śledztwa okazuje się, że sprawa może być powiązana z morderstwem popełnionym niedawno na Podhalu. Tropy prowadzą również do pewnego Żyda, który został zastrzelony w powojennych czasach. Co łączy te trzy zbrodnie? Kim jest morderca i jaki ma motyw?

„Odpłata” to druga część cyklu o sierżant Wierze Jezierskiej. Niestety nie czytałam pierwszego tomu, a nawet nie wiedziałam, że kryminalny debiut Agnieszki Jeż „Szaniec” rozpoczyna serię książek. Na szczęście „Odpłatę” można przeczytać bez znajomości poprzedniej części. 

Choć wydarzenia opisane w powieści mają miejsce w 2020 roku, to czytelnik znajdzie liczne retrospekcje poprzedzające każdy rozdział. Mimo że każda z nich opatrzona jest datą i nazwą miejscowości, to często wprowadza mały zamęt, który lekko wybija z czytelniczego rytmu. Wielokrotnie pogubiłam się w fabule, a pod koniec książki, gdy akcja znacząco przyspieszyła i pojawiły się nowe zawiłości, sama już nie wiedziała, co się dzieje i zgubiłam związek przyczynowo-skutkowy. Zakończenie pojawiło się nie wiadomo skąd.

Na uwagę zasługuje wielowątkowość powieści. Obok wątku kryminalnego, który zdecydowanie jest tutaj najważniejszy, pojawia się też wątek historyczny. Autorka nawiązuje do pogromu Żydów ocalałych z Holocaustu na Podhalu, który miał miejsce w 1945 roku. Dzięki lekturze „Odpłaty” można przypomnieć sobie temat antysemityzmu z lekcji historii oraz postać Józefa Kurasia „Ognia”, żołnierza Wojska Polskiego i Armii Krajowej, podhalańskiego partyzanta oskarżanego o mordowanie Żydów, którego pomnik znajduje się w Zakopanem w okolicy dworca PKP. W powieści lekko zarysowany został również wątek obyczajowy, a to za sprawą pewnego policjanta z Podhala.

Wiera Jezierska jest bohaterką, którą od razu polubiłam. Choć, jak to w powieściach kryminalnych bywa, ma za sobą trudną przeszłość, jest samotna, wplątuje się w toksyczne relacje damsko-męskie. Sporo tu stereotypów, Wiera to taka wzorcowa policjantka z kryminałów. Plus jest taki, że jeszcze nie zagląda do kieliszka. Jeszcze. Mimo że ma spore doświadczenie w zawodzie, czasem popełnia głupie błędy, dzięki czemu autorka jej nie idealizuje.

Agnieszka Jeż bardzo trafnie przedstawiła społeczeństwo Podhala, nawyki mieszkańców tego regionu, zamiatanie przemocy domowej pod dywan, patriarchat panujący w tamtejszych rodzinach. Ostatnio w mediach bardzo głośno było o tym, że Zakopane nie wdrożyło ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar. Jak się później okazało, nie było jedynym miastem, które nie przyjęło tej ustawy. Nie da się ukryć, że Podhale to bastion konserwatyzmu w Polsce, co autorka podkreśla w swojej książce.

Powieść napisana jest lekkim piórem, czyta się ją sprawnie i całkiem przyjemnie. Ciekawe wątki, liczne intrygi i zwroty akcji sprawiają, że czytelnik cały czas trzymany jest w napięciu. Tak jak pisałam wcześniej, końcówka powieści nie jest zachwycająca, ale mimo to uważam, że lektura ta była ciekawym literackim doświadczeniem.

„Odpłata” to wielowątkowa powieść kryminalna, kontynuacja cyklu o sierżant Wierze Jezierskiej, którą bez przeszkód można potraktować jako oddzielną lekturę. Książka pełna jest tajemnic sprzed lat, konfliktów społecznych i kulturowych, a także ogromnej dawki historii o antysemityzmie w powojennej Polsce, zwłaszcza na Podhalu. Najistotniejszy jest tu jednak wątek kryminalny i doskonale poprowadzone śledztwo. Moje pierwsze spotkanie z twórczością Agnieszki Jeż oceniam bardzo wysoko i polecam „Odpłatę” wszystkim miłośnikom literatury, ponieważ jestem przekonana, że powieść ta każdemu przypadnie do gustu.  

 

Ocena: ✭✭✭✭✭✭✭✭✭✭

Za możliwość przeczytania książki dziękuję: