Schodząc ze ścieżki

Na wstępie chciałam napisać, że bardzo mi przykro, ponieważ niektórzy z Was wcale nie czytają moich recenzji, a je komentują. Nie zależy mi na komentarzach, nie komentujcie, jeżeli nie chce Wam się czytać mojego bloga. Nie musicie na niego w ogóle zaglądać. W ostatnim poście recenzowałam light novel, a nie mangę i wyraźnie o tym napisałam. A niektórzy z Was w komentarzach uparli się, że to właśnie japoński komiks. Ręce opadają, aż odechciewa się prowadzić bloga. Chciałam też podziękować wszystkim tym, którzy chcą zmarnować te kilka minut, żeby przeczytać moje posty. Jesteście najlepsi!

Tomasz Jamroziński to poeta i prozaik, absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Swoje wiersze publikował w wielu czasopismach, nie tylko poświęconych literaturze. Jest laureatem licznych konkursów poetyckich. W 2012 roku ukazała się jego pierwsza powieść „Schodząc ze ścieżki”, a jej akcja została osadzona w Częstochowie, rodzinnym mieście autora.

Częstochowski policjant Bartosz Zdaniewicz przypadkiem natrafia na akta zamkniętej sprawy sprzed lat opatrzone kryptonimem „Michalina 1997”. Dochodzenie w sprawie zabójstwa dwóch nastolatków nad glinianką zakończyło się bardzo szybko sukcesem. Sprawcę przestępstwa, miejscowego lumpenproletariusza, który przyznał się do popełnienia czynu, uznano za winnego podwójnego morderstwa. Niewiele brakowało, aby było ono potrójne. Jednemu z nastoletnich chłopców udało się na szczęście uciec przed oprawcą. Akta znalezione przez aspiranta Zdaniewicza wydają mu się podejrzane, ktoś prawdopodobnie sfałszował dokumenty, zmanipulował istotne fakty. Policjant licząc na wznowienie śledztwa i postawienie przed sądem prawdziwego mordercy, postanawia poinformować o swoim odkryciu kolegę z komendy – komisarza Andrzeja Wołoszynowa, który godzi się pomóc mu w nieoficjalnym śledztwie. Sprawa okazuje się wciąż aktualna, ponieważ komuś  bardzo nie podobają się poczynania policjantów i za wszelką cenę próbuje przeszkodzić im w działaniach zmierzających do okrycia prawdy o mordercy z glinianki Michalina.

Książkę wybrałam ze względu na tajemniczy tytuł, skromną okładkę i przede wszystkim umiejscowienie wydarzeń w mieście Świętej Wieży, poza tym lubię sięgać po kryminały nieznanych mi polskich autorów. Nie zawiodłam się. Tomasz Jamroziński zaserwował czytelnikom bardzo dobrą powieść, choć to jego prozatorski debiut.

Na uwagę zasługują zdumiewający bohaterowie wykreowani przez autora. Mężczyźni o mocnych charakterach, często bezpruderyjni, wręcz gruboskórni, ale prawdziwi. Aspirant Bartosz Zdaniewicz nie jest doświadczonym policjantem, ale nie brak mu zaciętości. Jest stanowczy, pełen zapału, uporczywie dąży do celu. Boryka się nie tylko z problemami w czasie służby, ale i poza nią, choć tu raczej można mówić o kłopotach miłosnych. Często drze koty z komisarzem Wołoszynowem, ale mimo to łączą ich przyjazne stosunki. Andrzej natomiast jest mężczyzną, który nie stroni od alkoholu. To stary gliniarz po przejściach, którego przeszłość wciąż odbija się na teraźniejszości. Ma cięty język, klnie jak szewc, ale to pewnie specyfika zawodu. Obaj panowie okazali się nieszablonowymi postaciami, których losy warto było śledzić do samego końca.

Autor nie boi się ujawnić braku rzetelności działań policji i prokuratury, licznych potknięć i niesprawności. Pokazuje organy ścigania w złym świetle. Realizm powieści jest fascynujący. Częstochowa została ukazana z mrocznej strony i niewiele wskazywało na to, że jest miejscem kultu religijnego. Ta surowa powieść naszpikowana jest ironią, jeśli pojawia się humor, to raczej ten czarny.

Tomasz Jamroziński sprawnie posługuje się słowem, ma bardzo oryginalny styl pisania. Trudno uwierzyć, że „Schodząc ze ścieżki” jest jego pierwszą powieścią. Tak jak wcześniej wspominałam, tekst pełen jest przekleństw i brzydkich słów, które niektórym czytelnikom mogą wydać się nie na miejscu. Ja nie wyobrażam sobie bez nich dobrego kryminału. Żaden policjant ani przestępca nie mówi „kurka wodna”, „ja pitolę”, dziś to przedszkolaki używają mocniejszych zwrotów. Pikantny, swobodny język zdecydowanie umilił mi czytanie książki, która na początku wcale nie była taka porywająca. Autor starał się ubarwić opisy i często odwoływał się do mniej lub bardziej istotnych faktów z życia bohaterów, niestety również tych mało znaczących dla fabuły, co tylko potęgowało moje znudzenie lekturą. Dobrnęłam jednak do momentu, od którego nie sposób było oderwać się od książki. Tym samym przeczytałam ją raptem w dwa dni. Autor stopniował napięcie, finał może nie był zaskakujący, spodziewałam się większej sensacji, ale nie udało mi się ostatecznie rozgryźć zagadki i jej rozwiązanie poznałam na ostatnich stronach książki.

Koniecznie muszę zwrócić uwagę na liczne odwołania do satanizmu i subkultury metalowej. Wspomnienie o thrashmetalowych legendach takich jak Pantera czy Slayer sprawiło, że na mojej twarzy za każdym razem pojawiał się uśmiech. Fabuła mogła być wzorowana na prawdziwej historii morderstwa czwórki nastolatków z 1960 roku nad jeziorem Bodom w Finlandii, do którego odwołuje się autor w jednym z fragmentów książki, przywołując nazwę znanego metalowego zespołu Children Of Bodom.

Niezwykły realizm przedstawionego w powieści świata, doskonale nakreśleni bohaterowie i niemalże fotograficzne opisy sprawiają, że książkę czyta się z zapartym tchem, stając się jednym z uczestników przedstawionych w niej wydarzeń. „Schodząc ze ścieżki” to mocny kryminał idealny dla miłośników tego gatunku. 

Ocena: ✭✭✭✭✭✭✭✭✭✭

Za egzemplarz recenzencki dziękuję wydawnictwu: